Food Safe 3D printen

Food Safe 3D-printen houdt in dat u accessoires print die met voedsel in contact komen. Dit kunnen bijvoorbeeld borden, bekers en bestek zijn. Maar is het wel veilig om 3D-geprinte object te gebruiken voor voedsel? In dit artikel staat beschreven waarom het wel of niet veilig is.

Chemisch Stoffen

In 3D-filamenten zitten chemische stoffen. Hierdoor kunt u niet elke filament gebruik voor voedsel. ABS bevat kwaadaardige, giftige chemicaliën. U kunt dus niet zomaar elk filament gebruikt wat u voor handen heeft. ABS is bijvoorbeeld onveilig om in contact te laten komen met voedsel, maar dit is wel geschikt om te gebruiken bij hoge temperaturen.

PLA is in principe van maïszetmeel gemaakt, wat voedselveilig is, alleen worden er vaak additieven aan toegevoegd voor de kleur of sterkte waardoor het schadelijk wordt. Natuurlijk niet allemaal. Voordat u PLA wilt gebruiken voor voedsel, is het verstandig om contact op te nemen met de fabrikant van het filament.

Misschien is PLA dan wel voedselveilig, maar het smelt bij hoge temperaturen. U kunt als u bijvoorbeeld een bord maakt, er geen heet eten op leggen. Ook kan het dan niet goed afgewassen worden, dus het blijft een bron van bacteriën. ABS zou hier beter voor geschikt zijn, want dat kan tegen hoge temperaturen, maar dat is niet voedselveilig. Tevens is het af te raden om rauw vlees, vis en eieren in contact te laten komen met de 3D-geprinte objecten.

Voedselveilige epoxy of kit

3D-geprinte objecten hebben scheurtjes en ruimtes in de lagen waar bacteriën kunnen komen en groeien. Voor eenmalig gebruik is dit geen probleem. Meerdere keren is niet aan te raden. U kunt de spleten dichten met een voedselveilige epoxy of kit. Polyurethaan kunt u gebruiken voor PLA.

Wel voedselveilige filamenten

Er bestaan wel voedselveilige filamenten, in PLA, PETG, PP, Nylon en Copper3D heeft zelfs een antibacteriële PLA. Als het filament voedselveilig is, dan zit er een label bij, MSDS (Material Safety Data Sheet). Naar het Nederlands vertaald een veiligheidsinformatielabel. Dit zorgt ervoor dat de chemische eigenschappen worden afgebroken en er staat op of het FDA-goedgekeurd is en/of voedselveilig.

Keramiek en PETG

Er bestaan nog twee soorten op het moment die ook voedselveilig zijn. Het is mogelijk om met keramiek te printen. U moet hier wel een speciale 3D-printer voor aanschaffen. Deze zijn nu nog vrij duur, maar er zijn een aantal goedkopere printers in ontwikkeling. PETG is ook voedselveilig. Het is de verbeterde versie van Polyethyleentereftalaat (PET). Het wordt voornamelijk gebruikt voor petflessen en voedselverpakkingen en is recyclebaar.

Afwassen

Een 3D-geprint object kunt u niet afwassen of in de vaatwasser doen. Door heet water kan het object vervormen en/of kromtrekken. Dit is het ergst bij PLA-filament. In de vaatwasser kan het zelfs gaan barsten en uiteindelijk breken, wat de vaatwasser stuk kan maken. U kunt het object wel wassen met lauw water en antibacteriële reinigingsmiddel.

Nozzle

Nozzle kunnen bestaan uit staal, aluminium of messing. Messingnozzles kunnen ook lood bevatten, wat heel slecht voor u is. Het is dus ook nodig om dit te controleren. Om besmetting te voorkomen moet u een roestvrijstalen hot end kopen waar ook bij staat vermeld dat het veilig is om te gebruiken voor voedsel. Een aparte hot end die u alleen gebruikt voor voedsel is aan te raden.

Niet 100% veilig direct uit de printer

3D-geprinte objecten zullen nooit helemaal 100% veilig worden gecertificeerd. Als u iets af en toe gebruikt, zoals een koffiekopje, bestek of spatels gaat dit niet zo’n probleem zijn. Maar het is belangrijk om de risico’s ervan te weten en toch zo voorzichtig mogelijk te zijn. Dit komt toch voornamelijk door de lagen die een 3D-printer creëert. Want tussen lagen kunnen altijd bacteriën komen te zitten.

Is het contact intensiever, dan zal er annealing, smoothing of coating moeten plaatsvinden om het oppervlakte zo glad te krijgen, dat bacteriën geen kans krijgen.